door Pritha Belle.                                                                              meer over Colombia

De Nonam gemeenschap leeft in Valle del Cauca, Colombia. De Nonam maken deel uit van het Wuanam volk en spreken Masmeu. Ze wonen al zo’n veertig jaar in het dorpje ‘Santa Rosa de Guayacán’. Dat is deel van het reservaat van 256 hectaren waar ze in wonen. In 1989 is het erkend als inheems reservaat.

Colombia kent meer dan 100 verschillende inheemse volken. Er wordt nog veel gediscrimineerd, maar er zijn verschillende wetten die de inheemse bevolking beschermen en hen speciale rechten toekennen. Voorbeeld daarvan zijn collectieve grondrechten, vaak in de vorm van een reservaat. Ander is het recht om geraadpleegd te worden en hun goedkeuring te geven bij alle projecten, die van directe invloed zijn op hun leefgebied. Zoals het aanleggen van wegen, extractie van grondstoffen etc.

Het jarenlange conflict in Colombia heeft echter ook zijn weerslag gehad op de inheemse volken. Zij zijn meer dan eens slachtoffer geworden van moorden, soms slachtingen, en verdrijving en ontheemding.

De Nonam gemeenschap bestaat uit ongeveer 35 families. Die wonen in een gebied waar het conflict in de afgelopen jaren veel littekens heeft achtergelaten. En waar het tot op de dag van vandaag nog dagelijkse realiteit is.

In 2004 werd de gemeenschap voor het eerst van hun land gejaagd, hoewel sommigen toen wel zijn gebleven. Er kwam geen reactie en maatregelen van de Staat. Na verloop van tijd zijn ze toen op eigen houtje teruggekeerd. In augustus 2010 kwamen de paramilitaire eenheden weer terug. Hoewel ze officieel niet meer bestaan. Ze hebben twee mensen van naburige dorpjes vermoord. Door het geweld zijn verschillende dorpen weggevlucht, waaronder de Nonam. Ze werden ondergebracht in een paar houten huizen aan de rand van de stad. Daar komen ze in contact met Justicia y Paz, de organisatie waar ik 1.5 jaar voor heb gewerkt.

Op initiatief van de gemeenschap zelf keren ze na iets meer dan een jaar in september 2011 terug naar Santa Rosa de Guayacán. Ze dopen het om tot ‘Humanitair en biodivers reservaat Santa Rosa de Guayacán’. De Inter- Ameri- kaanse Commissie besloot tot beschermende maatregelen. De staat heeft daardoor de verplichting de gemeenschap in haar geheel te beschermen.

Sinds hun terugkeer in 2011 leeft de Nonam gemeenschap in redelijke rust en veiligheid. Er gebeurt nog wel een wat. Maar ze hoeven niet langer hun land en dorp te verlaten. Nationale en internationale waarnemers zorgen voor een relatieve veiligheid. Als er nu iets zou gebeuren, dan weet het veldteam en het team in Bogota het meteen. Die kunnen meteen actie ondernemen.

Het maken van handwerk is van oudsher een belangrijke traditie van de Nonam en andere inheemse gemeenschappen. Het is hun manier om verhalen te vertellen, zich te uiten en om een voetafdruk op deze wereld achter te laten.

Enkele producten uit Colombia – let op Armband Chaquira van deze mensen –