Lees de laatste kroniek van Hans Burgman / of update van Pandi-vrienden  hier.     Voor eerdere brieven zie de website.
De brieven van Hans zijn echte eye-openers; met een waarneming uit het dagelijks leven krijg je een blik op de werkelijkheid achter de nieuwsberichten. Zoals in brief 72 over artsen en macht, over corruptie in Europa. Ik hoop dat hij, terug in NL, blijft schrijven tot aan zijn laatste adem. Dat is nu zijn nieuwe serie Kronieken, na een pauze van ruim een jaar. Jan H.C.Velterop
Kron.20, 3 februari 2021.    Heel veel groeten van mij aan jullie allemaal. Speciaal aan degenen die mij zoveel goede wensen hebben gestuurd; en vooral ook aan degenen die ter ere van mijn verjaardag en Kerstmis en het einde van het jaar een extra gulle gift hebben gestuurd voor Pandipieri. Mijn tegengave is een gedicht van Rilke dat mij dierbaar is. Het gaat verder prima met mij. Gisteren heb ik mijn vaccinatie ontvangen; van Mr. Coronus heb ik dus weinig te vrezen. Mr. Parkinson knabbelt steeds kleine stukjes van mij af; maar het valt mee. Ik kan niet meer schrijven maar nog wel met twee vingers tikken. Ik slaap veel en droom elke nacht nog van Kisumu.
RILKE: GODSBEELDEN Rilke “Wenn ich gewachsen wäre irgendwo” uit DAS STUNDEN BUCH
Kron.13, 23 mei 2020 Update: Corona in Kisumu en Kenya
Kron.12, 1 maart 2020 Wat doet Hans? Preken, niet dat God alles oplost, maar God wil met ons een nieuwe lieve wereld opbouwen. Graag toch?
Kron.11, 20 december 2019 Vervolg lessen: babies in Kenya nemen helemaal del aan het gewone leven, ze horen er bij en dat geeft hen veel levenslessen en ervaringen
Kron.10, 30 oktober 2019 Vervolg lessen: neem de baby mee, apart houden = eenzaamheid, “quel solitude” als je er niet bij hoort.
Kron.09, 30 september 2019 Keniaanse lessen over babies: borstvoeding in het publiek heeft geen erotische uitstraling en kan dus prima; de baby kan overal mee naar toe en als ie wakker is, kijkt ie nieuwsgierig om zich heen .. en hoort erbij; een hele voorsprong op babies in Europa.
Kron.08, 31 augustus 2019 Hans laconiek over zichzelf: ik heb Parkinson, het mooie is dat het niet zeer doet; en wat je niet meer kunt, moet je niet meer willen, dan blijven er veel dingen waardoor het goed met me gaat. Dan iets te lezen over babies, vlak na de geboorte voelen ze alle bewegingen van hun moeder net zo oed als er voor. Hij eindigt met een oproep om geld voor operatie van het kinderverlamde been van Milly-Molly, die eerder 2 maanden in ons land te gast was.
Kron.07, 31 juli 2019 Hans vertelt over begroeten; bij zijn eigen Luo-mensen kun je pas afscheid nemen bij de voordeur. In Oeganda kwam hij vropuwen tegen met een grote last op hun hoofd, die van verre roepen “groet mij niet!”. Dan is de gewoonte dat de last van hun hoofd moet neergezet, knielen en groeten, weer opstaan en de last opnieuw op je hoofd krijgen.
Kron.06, 16 juni 2019: lessen: Handen wassen ook na het eten, omdat voedsel en kleren niet samen gaan, je wrijft de restjes in je handen om de goede geur vast te houden; en: met je vingers eten wat we vroeger altijd deden met brood. En waarom haalt men in Kenya het tafellaken van tafel en legt het na het eten weer terug? Lees het bij Hans.
Kron.05, 30 apr 2019: over lessen van Afrikanen: 1-Niet met de deur in huis vallen, maar eerst contact maken en praten; 2-Wees blij met de regen, in Kenya is regen “goed weer” behalve bij een overstroming
Kron.04, 31 mrt 2019: Haans over spel = vieren van je eigen kunnen; en over hulp = ongelijkheid, maakt elite en bedelaars; de arme leert de rijke herstelt de balans, de rijke moet aansluiten bijde lokale gemeenschap en dan ” blijf je lachen” zegt Hans.
Kron.03, 28 feb 2019: over onkunde en spot om het geloof; en het kenmerk van Pandipieri-filosofie is met eigen talenten de eigen problemen aanpakken en niet zoveel mogelijk geld uit Europa bedelen
Kron.02, 30 jan 2019: over cultuurverschillen: Controle in NL tegenover Ontmoeting in Kenya en Hans ziet grote onwetendheid over de positieve werkingen van godsdienstigheid in ons land
Kron.01, 21 nov 2018: hans meldt dat de mensen van Pandiopieri de zaken uitstekend voortzetten en citeert de paus: de geholpenen moeten de leraren worden van de helpers
73, 3 sept 2017: Hans over projecten, inhoud moet meer ontmoeting worden i.p.v. geld geven
72, 8 april 2017: laatste maand van Hans, angst voor dokters, dieven en hun lot
71, 28 feb 2017: Hans 1.5 maand ziek van wondinfectie; aprilprogramma: afscheid van Kisumu
70, 23 dec 2016: Kerst in Kenya in europese sfeer, wens: voortgang van een mooi verhaal
69, 30 nov 2016: bisschop in het verkeer, corruptie, slordig en geen interesse stopt vooruitgang
68, eind okt 2016: Hans terug zwak gezond, diwali-schrik voor non Uganda: onder bed slapen
67, 13 juli 2016: leerervaring van nederlands bezoek, betalen is lastig als vertrouwen  er niet is
66, 21 juni 2016: Kisumu-nieuws; voorbeelden van toenemende corruptie
65, 28 mei 2016: musical over moord op missionaris bij de Maasai
64, 25 maart 2016: trots Kenya is geschenk voor de wereld
63, maart 2016: een Paas-gedicht van Hans Burgman
62, 26 feb 2016: zijn musical over stammenstrijd 2008 – bezoek uit Nederland juni-juli met voettocht
61, 8 jan 2016: over ganzen, examens basisschool, 300.000 kinderen blijven zitten, bedrog in systeem
60, 23 dec 2015: groei en verkeer in Kisumu – 150 jaar Mill Hill in 2016
59, 1 dec 2015: verkeer in Kisumu en Paus tegen corruptie
58, 12 sep 2015: liep Paus stage in Pandipieri voor Evangelii Gaudium?
57, 4 juli 2015: over corruptie, weer een overval en eeen begrafenis
56, 25 mei 2015: Luo-neuroloog in Kisumu, verkeers-capriolen van riksha’s
55, 5 apr 2015: Pasen, begrafenissen, corruptie met verkrachting
54, 12 mrt 2015: jongeren onbekend met godsdienst, Christina’s Oliebollen
53, 28 feb 2015: over zwak internet, corruptie en orale cultuur, taal als “de stier zij met u”
52, 25 jan 2015: over dikke dames-achterwerken en intelligentie, Kisumu-reis 2015, sponsoracties
51, 9 jan 2015: over bezoek, feestmaal, kerkgang, thuis sterven
50, 22 dec 2014: over openluchtshow, verkeersperikelen, Oma Wilfrida
49, 29 nov 2014: over bankstellen, restaurants, vliegen
48, 5 nov 2014: over toespraken van president, verkeerschaos, restaurant zonder duivels verjagen
47, 24 aug 2014: over steunacties, veiligheid Kisumu, vriendendag Zeist en Vliegen-folklore
46, 16 juli 2014: over geld, geld geven en collectes in Afrika
45, 21 juni 2014: over geld en machthebbers, training van politie-mensen
44, 29 mei 2014: over taal, woorden en denkwijzen van mensen in Afrika
43, 1 mei 2014: over feestelijkheid van begraven en vergeten in een orale cultuur
42, 14 apr 2014: voorbereiding van een begrafenis; bezoek wil armoe-lijders kijken

N.B.: We hebben producten uit Kisumu van de mensen van het Temak Project

Een OUDER BERICHT luidt:  Vandaag, 31 januari 2008, kregen we een brief binnen van pater Hans Burgman. Hij woont al sinds 1977 als missionaris in Kisumu in Kenya. Met zijn bijna 80 jaar – hij is van 1928 – heeft hij veel kennis en ervaring met de mensen en het land.

Een oude opmerking van Hans van eind 2006 is heel leerzaam. Hij schreef n.a.v. het niet lukken van hun projekt voor micro-krediet in de jaren 80. “We hebben hier te doen met een gemeenschap waarin het niveau van onderling vertrouwen veel te laag is”. Dat zegt iets over de bronnen van het onbegrijpelijke geweld. Hier volgt zijn tekst.

Beste Vrienden, Heel veel dank voor jullie berichten en medeleven. Het wordt tijd dat ik weer een aanvullende brief schrijf over de toestand.
Laat ik beginnen met te zeggen dat met mij alles goed is. Met ons allemaal hier op dit kerk-erf. Wij zijn een oase van rust in een wildernis van barbarij. Terwijl ik hier zit te schrijven gaan er vrachtauto’s met soldaten voorbij; in de verte hoor ik het geluid van traangasgranaten, en Millymolly vertelde me over de telefoon dat de Nyalenda Rondweg voor hun huis weer geblokkeeerd is met brandende autobanden en joelende jongelui. Ze zegt: auto’s kunnen niet passeren, voetgangers wel zolang ze geen bagage dragen; en, vermoed ik, zolang het geen Kikuyus zijn.

Vannacht is er hier in de buurt een Kikuyu in zijn huis door een bende vermoord. Gistermorgen stond ik op de kleine veranda bij de keuken; rookwolken kringelden omhoog van brandende barricades, links en rechts hoorde je het ploffen van traangas en het knallen van geweerschoten. Op straat sprak ik met moeders die snel hun kinderen van school gingen halen. Later hoorde ik dat twee mensen gedood waren; een er van was de bewaker van Lions High School: een bende viel de school binnen om die met geweld te ontruimen, en mogelijk in brand te steken; toen de politie kwam schoot die de wachter dood. Waarom? Vergissen is menselijk?

Een ander punt is de angst van de mensen. Hun angst is terecht, net zoals van schapen die door hyena’s worden aangevallen. Maar hun angst vergroot de gevaren; en je hoort hoe ze elkaar opjutten.

Er zijn plekken in het land waar het bar en boos is, met tientallen doden elke dag. Eergisteren kreeg ik een telefoontje van Tabu die vroeger als meisje in Pandipieri woonde. Ze zit nu in een rolstoel in Molo waar we haar geholpen hebben om van het verzekeringsgeld na het auto-ongeluk vijf huisjes te bouwen. Ze zat daar nou met haar kinderen, omringd door wraaklustige Kikuyus die haar huis in brand wilden steken. Geen politie in zicht, geen verkeer op straat mogelijk, geen telefoons die antwoorden. En dan praat ze met een heel rustig stemmetje: “Hallo Jaduong, tja, de toestand is hier niet erg goed.” Wat kan ik doen? Ze zit twee honderd kilometer ver weg, de wegen zijn versperd; haar pastoor neemt de telefoon niet op. Ik weet niet of ze nog leeft.

Veronica Njeri, die moeder van het meisje Tabitha (die ooit haar broer per ongeluk vermoord heeft), zit ook diep in de problemen. Meteen na de verkiezingsuitslag hebben ze haar restaurant in de as gelegd. Zij zocht toevlucht bij ons. Haar man Paul heeft een beroerte gehad en is invalide. Hij wilde eerst niet uit hun woonhuis. Uiteindelijk kwam hij toch, maar omdat hij niet in onze hal op de grond kon slapen heeft een Barmhartige Luo hem ’s nachts in huis genomen; in het donker bracht ik hem daar dan naar toe. Twee weken geleden hebben ze de wijk genomen naar het gebied bij Molo waar ze een stukje land hadden. Daar zijn sindsdien een afschuwelijke wraakoefeningen losgebarsten, zodat het er op lijkt dat Veronica van de wal in de sloot is geraakt. Ik weet niet of ze nog leeft.

Bendes gaan huizen langs om ondergedoken Kikuyus te zoeken en af te maken; auto’s en bussen worden onderweg aangehouden en onderzocht.

Er is nog lang geen oplossing in zicht. De mensen aan de top zitten allemaal in dure hotels naar zondebokken te zoeken, althans zo lijkt het. In de stad ligt alles lam de meeste tijd. De scholen zijn dicht, winkels gaan nu en dan open. Zelf kan ik niks doen. Ik slaap ontzettend veel, want ik ben erg moe. Oorspronkeljk had ik meteen na Pasen naar Nairobi willen verhuizen. Maar omdat ik hier in deze donkere dagen niet weg wil lopen, hebben we dat uitgesteld tot juli.
Heel veel groeten aan jullie allemaal. Hans