Overzicht VIETNAM, een Beeld voor levenslang

Overzicht VIETNAM, een Beeld voor levenslang en economie

Dat is Vietnam voor ons: de na-oorlogse generatie tot de jaren 1970 beelden. Meest aangrijpend: het meisje Kim Phuc dat wegrent voor de napalm-bommen, 8 juni 1972, voor mij nog altijd het beeld bij het woord Vietnam

Wie dat toen zag, raakt het nooit meer kwijt. Dat beeld maakte een enorm protest los tegen de oorlogswaanzin. Nu bijna 40 jaar later kijken we net zo naar de beelden uit Afghanistan of Irak. Of Congo, of Darfur, of .. .. Opnieuw beelden voor ons hele leven.

Andere beelden met andere gevoelswaarden. Veel bootvluchte-lingen ontsnapten het land. Sommigen kwamen bij ons terecht. We kennen Vietnamese pastores in onze kerken. Hun loempia’s horen bij markten en buurtfeesten. Rustige en onopvallende mensen, die hard willen werken. Een minderheid zonder pro-blemen, evenmin als de meeste Chinezen, Indonesiers of Indiers.

Nieuwste beeld: modern land met opkomende industrie en groeiende steden. Sinds de jaren 1990 groeit de economie met 7% gemiddeld, voor 2018 wordt 6.8% verwacht. Olie is eerste exportprodukt, schoenen en kleding het tweede. De lonen zijn er lager dan in China. Daarvan wil een opkomende ICT-sector profiteren: ze willen makkelijker een nieuw bedrijf beginnen. Dus minder regelingen, meer transparantie en belasting-voordelen. Jongeren en moderne managers werken daaraan.

November 2007 is het land lid geworden van de wereld-han-delsorganisatie WTO. Bovendien is er een grote agrarische export. Voor koffie is Vietnam nu de tweede exporteur ter wereld, voor rijst de derde. Visproducten gingen in 2017 voor meer dan 1.1 miljard euro naar Europa. Buitenlandse investe-ringen groeien ook, 2017 12% groei met 17.5 miljard $, 2018 al 11.25 miljard eind augustus.

Opkomende economie

Vietnam is 9x zo groot als ons land. Van meer dan 80 miljoen inwoners gegroeid tot 95M in 2017, mensen getekend door de oorlogen. Tegen Frankrijk tot 1954, daarna binnenlands. Van 1964 tot 1975 tegen Amerika. Sindsdien is er een communis-tische regering, sterk in economisch beleid en in gezond-heidszorg. Hierbij veel hulp kwam uit Nederland van clubs als Komitee Twee, Medisch Comite Nederland–Vietnam. Artsen opereren gratis kinderen in hun vakantie-tijd.

Binnenlandse politiek en Mensenrechten is een ander verhaal. De regering heeft een obsessie voor afwijkende meningen. Een voorbeeld. Arts dr. Pham Hong Son vertaalde een artikel over democratie. Hij bleef 15 maanden in voorarrest zonder beschuldiging. Erna veroordeeld tot 13 jaar gevangenis. Amnesty International protesteert regelmatig tegen dit soort gebeurtenissen.

Vietnam kent een 6-daagse werkweek van 48 uur, in de praktijk is die vaak meer, tot 60 uur. De textiel telt 2 miljoen werk-nemers; de fabriek van rugzakken kreeg dit jaar toestemming voor een 5-daagse werkweek met dagen van 9 uur. Een positief begin van meer rechten voor werkenden.

In de dorpen blijft de economie achter. De mensen leven er van landbouw en huisindustrie, wat ze zelf kunnen maken van materiaal ter plaatse, bamboe, gras, klei en hout. Manden, kaarsen, allerlei aardewerk en het beroemde fijne lakwerk zijn traditionele producten, daarvoor zijn geen dure machines en dollars nodig. Dat geeft inkomen op het platteland en vermindert de trek naar de stad.

Deze export gaat via “eerlijke handel”-importeurs naar we-reldwinkels, kerkelijke diaconale organisaties, groene ver-enigingen. Die moeten concurreren met de industriele export naar de grote detailhandels-bedrijven, die de goedkope arbeid in de steden hebben ontdekt. En die op langere termijn veel kleine zelfstandigen dwingen te stoppen met hun bedrijfjes.

Fair trade brengt ook nieuwe impulsen voor de kleine vrouw/ man; voor ondernemers van Mai Vietnamese Handicrafts zijn nieuwe papier-producten bedacht; en ook meer hergebruik van materialen, welkom inkomen voor arme gezinnen. Piet Hein Eek heeft rond 2010 nieuwe bewerking bedacht voor palmhout dat snel krom trekt; hij maakt vormen met dunne aaneen geregen latjes, die los van elkaar kunnen uitzetten en krimpen

Grote hulp krijgen kleine producenten vanaf 2008 van Oiko-credit met microkrediet, zakelijke bedrijfsvoorlichting, training in sociale en commerciele vaardigheden, en vooral ook financieel inzicht. Ondernemers zijn vooral vrouwen, die beter op kosten letten en met financiele zelfstandigheid hun kinderen laten studeren. Op de site het bedrijf van timmer-vrouw Tran Thi Ha

Met de grootstedelijke industrie zoals de textiel is de ont-wikkeling moeizamer. Er werken in 2019 inmiddels twee miljoen mensen, 80% zijn vrouwen, die uit hun dorp zijn vertrokken. Meer dan twee van de drie heeft kinderen en de helft woont niet samen met hun kinderen. Ze hebben veel geweld te verdu-ren en krijgen zeer slecht betaald. Nederlandse textiel-bedrijven hebben meer dan 90 productie-locaties en stellen zware commerciele eisen. Sommige amerikaanse bedrijven zijn alweer doorverhuisd naar Myanmar, waar productie nog goed-koper is. Is vooruitgang wel vooruitgang? Lees de rapportage van Fair Wear Foundation.

Mentale gesteldheid

De oorlog schuift steeds meer weg voor de jongeren. Ze zitten in razendsnelle hervormingen en een wild-west-economie onder communistische leiding. Ze hebben geen ideologie als drijfveer voor hun toekomst. Ook de herinnering aan de oorlog werkt voor hen niet. Ze willen geld verdienen en een goed leven, waarin alles kan. Er komen de laatste jaren ook steeds meer Vietnamezen terug door de betere mogelijkheden voor werk. Het percentage armen is gedaald van meer dan 20% in 2010 naar 9.8% in 2016.

De ouderen leven met een ernstig oorlogstrauma, met verdriet en verlies. Ze worden dagelijks aan de oorlog herinnerd door ruim één miljoen slachtoffers van Agent Orange. Veel kinderen zijn geboren met de meest afschuwelijke misvormingen en zware handicaps.

De vietnamese bevolking is blij met europese contacten. Ze voelen dat ze niet vergeten worden, ze waarderen belangstelling van de buitenwereld. Handelscontacten hebben hopelijk goede invloed op de mentaliteit, de fairtrade beweging zorgt hierbij vooral voor contacten op het platteland. De bestuurders moeten minder krampachtig doen, meer vrijheid en democratie toelaten. De oude garde kan dat meestal niet. Het vraagt tijd, maar men groeit daar naar toe. Een helder bericht over de stand nu in Trouw van 2 feb 2019